Xóa bỏ rào cản đối với người nhiễm HIV

Ảnh minh họa

Luật Phòng, chống nhiễm virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) quy định: Người sử dụng lao động không được có các hành vi: Chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc gây khó khăn trong quá trình làm việc của người lao động vì lý do người lao động nhiễm HIV; ép buộc người lao động còn đủ sức khỏe chuyển công việc mà họ đang đảm nhiệm vì lý do người lao động nhiễm HIV; từ chối nâng lương, đề bạt hoặc không bảo đảm các quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động vì lý do người lao động nhiễm HIV; Yêu cầu xét nghiệm HIV hoặc xuất trình kết quả xét nghiệm HIV đối với người dự tuyển lao động, từ chối tuyển dụng vì lý do người dự tuyển lao động nhiễm HIV… Quy định là vậy song theo kết quả khảo sát ở 1.500 người thuộc 4 nhóm yếu thế tại 7 tỉnh, thành phố của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho thấy, đa số người nhiễm HIV/AIDS không có việc làm ổn định. Họ làm việc tự do hoặc làm việc theo thời vụ, thu nhập rất bấp bênh, thường chỉ từ 1-3 triệu đồng/tháng.
Theo thống kê của Bộ Y tế, tính đến tháng 6/2015, số người nhiễm HIV còn sống ở Việt Nam khoảng 227.000 trường hợp. Đáng chú ý, có đến 75% người nhiễm HIV/AIDS chỉ tốt nghiệp THCS, nghề nghiệp không ổn định, thu nhập thấp.
Thực tế cho thấy, hiện có rất ít các doanh nghiệp dám nhận những lao động bị nhiễm HIV vì những đối tượng này không đáp ứng được các yêu cầu về sức khỏe, trình độ chuyên môn. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp rất sợ ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín khi có người nhiễm HIV vào làm việc. Trong khi đó, Nhà nước cũng chưa có nhiều chính sách hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp tiếp nhận người nhiễm HIV/AIDS vào làm việc. Điều này khiến con đường tìm kiếm việc làm của người nhiễm HIV thêm nhiều khó khăn.
Tại Hội thảo việc làm cho lao động yếu thế do Bộ LĐ-TBXH tổ chức mới đây, khi đề cập tới vấn đề việc làm cho người nhiễm HIV, nhiều Sở LĐ-TBXH thừa nhận, tạo việc làm cho người sau cai nghiện đã khó, tạo việc làm cho người nhiễm HIV còn khó hơn, thậm chí rơi vào bế tắc. Theo quy định, người nhiễm HIV được bí mật về tình trạng bệnh của mình, có nhiều trường hợp người nhiễm HIV thà chấp nhận thất nghiệp chứ không thừa nhận bệnh. Vì thế, khi một tổ chức đứng ra bảo lãnh, liên hệ đào tạo nghề hay xin việc cho họ rất dễ gặp vướng mắc bởi người đứng đầu cơ sở đòi hỏi phải có đầy đủ giấy tờ chứng minh  sức khỏe tốt, không mắc bệnh truyền nhiễm thì mới tiếp nhận. Bên cạnh đó việc vay vốn để người nhiễm HIV tự sản xuất không hề đơn giản.
Cần có chính sách đặc thù
Nhằm tạo điều kiện cho người mắc bệnh HIV ổn định cuộc sống, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 29/2014/QĐ-TTg về tín dụng đối với hộ gia đình và người nhiễm HIV, người sau cai nghiện ma túy, người điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, người bán dâm hoàn lương. Theo đó, từ ngày 15/6/2015, hộ gia đình và người nhiễm HIV sẽ được vay vốn để sản xuất. Cụ thể, người vay có thể vay vốn nhiều lần với mức vay tối đa đối với cá nhân là 20 triệu đồng/người và mức vay tối đa đối với hộ gia đình là 30 triệu đồng/hộ. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2015 - 2016 mới chỉ được thực hiện thí điểm tại 15 tỉnh/thành phố và từ năm 2017 sẽ triển khai rộng trên phạm vi toàn quốc.
Cùng với Quyết định trên, Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2009 - 2020 cũng chỉ rõ: Mọi lao động nông thôn có cơ hội được học nghề để tạo việc làm, chuyển nghề, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống mà không phân biệt giữa người nhiễm HIV hay không nhiễm.
Có thể thấy những chính sách trên đã thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với các đối tượng chưa có việc làm  hoặc việc làm  chưa ổn định. Đây cũng là cơ hội để người có HIV được học nghề và kiếm việc làm. Song, làm thế nào để những chính sách trên phát huy hiệu quả lại không hề đơn giản, nhất là trong bối cảnh hiện nay, ở nhiều địa phương vẫn coi người có HIV là gánh nặng của xã hội. Bên cạnh đó, vẫn chưa có nhiều chính sách đặc thù, riêng biệt cho người nhiễm HIV nên việc tiếp cận chính sách đối với người nhiễm HIV gặp không ít khó khăn.
Đánh giá về công tác phòng, chống HIV/AIDS đại diện Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cho biết, với sự nỗ lực và quyết tâm trong thời gian gần đây, Việt Nam đã giành được khá nhiều thành tựu trong hành trình đẩy lùi dịch HIV. Tuy nhiên, để tạo công ăn việc làm, giúp đỡ những người có HIV hòa nhập với cuộc sống vẫn thực sự là một vấn đề nan giải. Dù đã có nhiều chính sách nhưng số người có HIV được giúp đỡ tạo công ăn việc làm vẫn còn khiêm tốn. Do đó, để giúp người có HIV ổn định cuộc sống, các ban ngành, địa phương cần thúc đẩy đưa chính sách dành cho người có HIV vào đời sống thực tiễn.
Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐ-TBXH) Lê Đức Hiền cho rằng, chính sách tín dụng đối với hộ gia đình và người nhiễm HIV, được xem là “cần câu” giúp người có HIV tự tạo lập cuộc sống. Do đó các địa phương cần phải nhanh chóng tuyên truyền cũng như tạo điều kiện để người có HIV sớm tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi này.

(Nguồn: www.molisa.gov.vn)